بیوکده

لقب(ها): قمر بنی‌هاشم، غازی، قوت الحسین، باب‌الحوائج

فرزند(ان): فضل ابن‌عباس، قاسم ابن‌عباس،عبیدالله ابن‌عباس

طول عمر: ۳۴سال

عباس بن علی (به عربی: العباس بن علی بن ابی طالب) (ملقب به قمر بنی هاشم و کنیه ابوالفضل) (زاده ۴ شعبان ۲۶ هجری قمری و درگذشته ۱۰ محرم ۶۱ هجری قمری) (تقریباً ۱۵ مه ۶۴۷ و درگذشته ۱۰ اکتبر ۶۸۰ میلادی) پسر علی بن ابی‌طالب و ام‌البنین و برادر کوچک‌تر حسین بن علی است. شهرت و محبوبیت او نزد مسلمانان به ویژه شیعیان بیشتر به خاطر جنگاوری دلاورانه و همچنین وفاداریش نسبت به حسین بن علیدر نبرد کربلا می‌باشد. آرامگاه عباس بن علی در کربلا و در همان رزمگاه واقعه کربلا است. عباس بن علی در دهم محرم (عاشورا) در واقعه کربلا در حال آوردن آب از رود فرات جهت رفع تشنگی اهل بیت که توسط سپاه عمر بن سعد محاصره شده بودند، کشته شد.^[۱][۲] مراسم یادبود کشته‌شدن وی، بنابر یک رسم قدیمی رایج در بین مدیحه‌سرایان و مداحان در روز نهم محرم (تاسوعا) برگزار می‌شود.

زندگی نامه

کنیه اش ابوالفضل است، و به او القاب دیگر مانند «قمر بنی هاشم»، «سقای کربلا»، «علمدار حسین» و غیره نیز داده‌اند. طبق روایات شیعه او جوانی دلاور، زیبا و بلند قد بوده‌است،^[۲] 

شخصیت

عباس بن علی طبق روایات شیعه به ادب معروف است. نمود اصلی ادب او سکوت و فرمان‌بری وی نسبت به برادر بزرگترش حسین بن علی بود. برخی محدثین علت کمبود روایات از زندگی وی را تا قبل از واقعه کربلا، همین سکوت و ادب و عدم عرض اندام وی می‌دانند. طبری و بلاذری، منابع اولیه نبرد کربلا، جزئیات کشته‌شدن او را ذکر نکرده‌اند. شیخ مفید در الاختصاص عباس را با صفت «سقا» به معنی آب‌دهنده توصیف می‌کند. گفته‌شده‌است که عباس شجاعت و شهامت را از پدرش علی ابن ابی طالب به ارث برده بود و در جنگ‌ها همیشه او عَلَمِ را با خود حمل می‌کرد و به همین دلیل به «علم‌دار» مشهور بود.^[۳]

نبرد در کربلا

سید بن طاووس از ابو مخنف نقل می‌کند که در عصر عاشورا، عباس در پی یافتن آب برای اهل‌البیت با دشمنان زیادی جنگید. پس از زخمی‌شدن دست راست و سپس دست چپش، مشک آب را بر دهان گرفت و به نبرد ادامه داد تا اینکه توسط زید بن ورقاء حنفی و حکیم بن طفیل سنانی کشته‌شد. حسین واعظ کاشفی در روضةالشهدا او را شصت و هشتمین کشته کربلا می‌داند.^[۲] برادر زاده ام‌البنین به نام عبدالله بن ابی محل بن حظام برای عباس امان نامه‌ای از سوی ابن زیاد آورد که ردش کرد.^[۴]

شیخ مفید می‌نویسد: عباس به همراه حسین بن علی برای آوردن آب به سمت فرات رفتند ولی سپاه عمر بن سعد مانع شدند. سپس او را محاصره و از حسین جدا کردند. عباس به تنهایی می‌جنگید تا بر زمین افتاد. در این هنگام او به دلیل زخم‌هایش نتوانست حرکت کند و زید و حکیم او را کشتند. بلاذری حرمله را قاتل عباس می‌داند و حکیم را کسی می‌داند که لباس عباس را از بدنش جدا کرد. او در زمان کشته‌شدن ۳۴ سال داشت.^[۵]

ارامگاه

آرامگاه او در شمال شرقی آرامگاه حسین بن علی در کربلا قرار دارد و شیعیان بین آرامگاه او و حسین بن علی را بین الحرمین می‌نامند. توسعه و بازسازی حرم وی در زمان شاه طهماسب صفوی و سپس نادر شاه صورت گرفت. پس از حمله وهابیون به کربلا مجدداً توسط فتحعلی شاه بازسازی گردید.^[۶]

قمر بنی هاشم

در میان اعراب عربستان رسم بود که اگر کودکی، زیبایی فوق‌العاده داشت و دارای قامتی بلند و چهره‌ای جذاب بود، او را با عنوان ماه می‌نامیدند. مثلاً عبدمناف جد سوم پیامبر اکرم را که چهره‌ای زیبا و نورانی داشت، قمر بَطحاء (ماه سرزمین مکه) و عبدالله پدر ارجمند پیامبر را که سیمایی نورانی و چشمگیر داشت، قمر حرمخواندند.^[۱۰]

• عباس بن علی نیز بواسطه بهره وافری که از زیبایی و جمال برده بود و قامتی رشید داشت، مشمول این سنت شد و او را به عنوان «قمر بنی هاشم» (ماه دودمان بنی هاشم) نامیدند.

به او بعدها القاب دیگری مانند علمدار، سقای کربلا و باب‌الحوایج نیز داده شد. نام قمر بنی هاشم کاربردی‌ترین لقب وی می‌باشد.^[۱۱][۱۲]

پانویس

=========================================================

1.  ʿABBĀS B. ʿALĪ B. ABŪ ṬĀLEB .iranicaonline.org
2. ↑ ^{پرش به بالا به:۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳} Calmard, “ʿABBĀS B. ʿALĪ B. ABŪ ṬĀLEB”, I:‎ 77–79.
3. پرش به بالا↑ ʿABBĀS B. ʿALĪ B. ABŪ ṬĀLEB .iranicaonline.org
4. پرش به بالا↑ Madelung, “ḤOSAYN B. ʿALI”, 12:‎ 493-506.
5. پرش به بالا↑ جعفریان، رسول. تاملی در نهضت عاشورا. انصاریان، دی ۱۳۸۶. شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۹۰۵۱۸-۶-۴.
6. پرش به بالا↑ موسوی المقرم, سید عبدالرزاق. سردار کربلا. الغدیر. pp. ۲۵۳.
7. پرش به بالا↑http://www.islamicecenter.com/ketaabkhaaneh/abalfazl_abbaas/chehreh_darakhshaan_abbas_jeld_1_rabbaani-khalkhaali_26.html
8. پرش به بالا↑ کتاب نیستان
9. پرش به بالا↑ انتشار متن تقدیم‌نامه در مهر، خبرگزاری مهر
10. پرش به بالا↑ نبی اکرم
11. پرش به بالا↑ شیعه نیوز
12. پرش به بالا↑ ثمرات