بیوکده

بیوگرافی اکبر هاشمی رفسنجانی

اکبر هاشمی بهرمانی (زادهٔ ۳ شهریور ۱۳۱۳ -رفسنجان، کرمان) مشهور به علی اکبر هاشمی رفسنجانی روحانی سیاستمدار ایرانی است که در حال حاضر رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران است. وی نخستین رئیس مجلس شورای اسلامی و چهارمین رئیس جمهور ایران در دو دوره پیاپی بین سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ بوده و به عنوان یکی از پرنفوذترین شخصیت‌های سیاسیجمهوری اسلامی شناخته می‌شود. او در همه ادوار مجلس خبرگان رهبری نماینده بوده و از ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰، دومین رییس این مجلس بوده است. او رییس هیأت مؤسس و هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی است.

تولد : ۳ شهریور ۱۳۱۳

بهرمان، رفسنجان، ایران

درگذشت : ۱۹ دی ۹۵ تهران

ملیت : ایرانی

حزب سیاسی : جامعه روحانیت مبارز – کارگزاران سازندگی

همسر : عفت مرعشی

فرزندان : فاطمه – محسن – فائزه – مهدی – یاسر

محل اقامت : تهران

محل تحصیل : حوزه علمیه قم

پیشه : روحانی، سیاستمدار

دین : اسلام، شیعه

زندگی

اکبر هاشمی رفسنجانی در سوم شهریور ماه سال ۱۳۱۳ه.ش (برابر با ۴ آگوست ۱۹۳۴) در روستای بهرمان شهرستان رفسنجان و در خانواده‌ای نسبتاً ثروتمند به دنیا آمد. او یکی از ۹ فرزند میرزاعلی هاشمی بهرمانی و ماه‌ بی‌بی صفریان است.

پدرش با تحصیلات حوزوی از باغداران و تاجران پسته بهرمان از توابع بخش نوق رفسنجان بود. نام خانوادگی هاشمی برای خانواده ایشان، با آن‏ که سیّد نیستند، به این دلیل انتخاب شده است که نام جدّ پدری وی حاج هاشم بوده است که در سرتا سر منطقه، املاک و امکانات زیادی داشته است. هاشمی تحصیل را، از سن ۵ سالگی در مکتب خانه ای در نوق آغاز نمود.

در سن ۱۴ سالگی به قم رفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت و به درجه اجتهاد نائل گردید. اساتید وی در حوزه علمیه قم آیات عظام سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی (ره)، سید محمد محقق داماد، محمدرضا گلپایگانی، سید محمد کاظم شریعتمداری، عبدالکریم حائری یزدی، شهاب ‌الدین نجفی مرعشی، محمد حسین طباطبائی و حسینعلی منتظری بوده‌ اند.

وی در آنجا تحت تاثیر تعلیمات امام خمینی (ره) به سیاست روی آورد و به مخالفت با حکومت محمد رضا شاه پهلوی و انقلاب سفید او پرداخت. با تبعید امام، نقش هاشمی در مبارزه با شاه و نمایندگی امام در داخل کشور پررنگ ‌تر شد. با وجود نگرش ضد غربی انقلابیون، او سفرهای زیادی از ژاپن در شرق تا ۲۰ ایالت از ایالات متحده در غرب نمود.

هاشمی رفسنجانی پس از انقالب اسلامی عناوین افتخاری متعددی را از مجامع علمی دنیا کسب کرده و دانشگاه تهران نیز عنوان دکترای افتخاری علوم سیاسی را به ایشان اهدا کرده است. ایشان هنوز نقطه امید و اتکای مردم و مسئولان جامعه در بحران‌های داخلی و خارجی است.
آیت‌ الله هاشمی رفسنجانی همچنین در شهریورماه ۱۳۸۶ به دنبال رحلت آیت‌ الله مشکینی رئیس فقید مجلس خبرگان رهبری در دومین اجلاس سالانه دوره چهارم مجلس خبرگان، به ریاست این مجلس مهم و تأثیرگذار برگزیده شد. وی اسفند سال ۱۳۸۹ ریاست مجلس خبرگان رهبری را به آیت‌ الله مهدوی کنی سپرد.

به دلیل انتقاد از سرکوب معترضان به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۸۸ ، از سوی مراجع حکومتی به همسویی با فتنه‌ گران متهم شده و به تدریج جایگاه امامت نماز جمعه، ریاست مجلس خبرگان و اثرگذاری بر دانشگاه آزاد اسلامی را از دست داده و فرزندانش نیز پست‌های خود را از دست دادند.

خانواده و فرزندان

هاشمی در سال ۱۳۳۷ با عفت مرعشی که دختری از خانواده روحانی و از نوادگان سید محمد کاظم طباطبایی یزدی است، ازدواج نمود. او خواهر حسین مرعشی، معاون سید محمد خاتمی در دوران ریاست جمهوری و از مدیران اصلی دولت سازندگی است. ثمره این ازدواج ۵ فرزند به ترتیب و به نامهای فاطمه، محسن، فائزه، مهدی و یاسر است.

دو دختر او با دو پسر آیت‏الله لاهوتی اشکوری، امام جمعه سابق رشت و از دوستان هاشمی در زندان (که یکی پزشک و دیگری دندانپزشک است) ازدواج کردند. هاشمی در اظهارات خود بیان می‏کند: خانواده من وارد سیاست نشدند!

فاطمه هاشمی: رییس سابق فدراسیون ورزشی بیماران خاص بود.

محسن هاشمی: ریاست دفتر تشخیص مصلحت نظام را در کارنامه دارد اما از آن مهم‌تر مرد اول پروژه مترو تهران است. او پسر ارشد هاشمی است و گردآوری خاطرات پدر در حیطه وظایف محسن است.

فائزه هاشمی: چهره ای اصلاح طلب که نماینده مردم تهران در دوره پنجم مجلس شورای اسلامی بود. در عین حال تنها فرزند هاشمی است که در حوادث فتنه ی سبز بارها بزرگان انقلاب را با دریدگی و گستاخی مورد خطاب قرار می داد.

مهدی هاشمی: او مدعی است دکترای خود را از دانشگاه آزاد گرفته است. مهدی، قائم مقام حسین مرعشی در کمیته راهبردی ستاد حامیان میرحسین موسوی بوده است. مهدی هاشمی علاوه بر اینکه در وزارت نفت حضور داشته، ریاست سازمان بهینه سازی مصرف سوخت و ریاست مرکز تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی را هم برعهده داشته است.

درباره اشتباهات و خطاهای مهدی هاشمی در سالهای اخیر به خصوص فتنه‏های مرتبط با انتخابات ۸۸، سرفصل ها و عناوینی ذکر شده که مهدی هاشمی و نزدیکانش تاکنون نسبت به آنان پاسخ های شفاف و مستدلی ارائه نکرده اند. فعالیت های شفاف و پنهان اقتصادی، ارتباطات پنهان و خطرساز، نقش ویژه در مسائل مرتبط با دانشگاه آزاد و در نهایت پشت پرده اصلی کمیته به اصطلاح صیانت از آرای اصلاح طلبان و سازمان دهنده اراذل و اوباش خیابانی برای ایجاد و دامن زدن به اغتشاشات پس از انتخابات ۸۸، از اتهاماتی است که متوجه مهدی هاشمی می باشد.

یاسر هاشمی: فرزند کوچک هاشمی و ظاهراً غیر سیاسی‏ترین عضو این خاندان است. یاسر کارمند مجمع تشخیص مصلحت نظام می باشد و اداره یک شرکت بزرگ واردات و صادرات در زمینهٔ خرید و فروش غذای بچه، آب معدنی و ماشین‌ آلات صنعتی را برعهده دارد.

دیدگاه‌های سیاسی و اقتصادی هاشمی

از بعد اقتصادی، برخلاف محافظه‌ کاران راست سنتی که طرفدار دیدگاه بازار آزاد هستند، رفسنجانی به یک اقتصاد ترکیبی معتقد است. برای نمونه او به ملی کردن صنایع بزرگ و مالیات‌های سنگین باور داشته و در کنار آن دیدگاه مترقی‌ای به حوزه فرهنگ دارد. همین امر باعث شده که از حمایت طیف‌های چپ نیز برخوردار باشد.

در حقیقت در طول دهه اول پس از انقلاب، رفسنجانی با همین دیدگاه، اتحاد خود را با جناح چپ حفظ کرد ولی پس از درگذشت امام خمینی (ره) در سال ۱۳۶۸، او تلاش کرد تا به محافظه‌ کاران نزدیک‌ تر شود. بنابراین در مناسبات میان دو جناح، او یک نقطه مشترک بوده‌ است.

با وجود تمایلات راست در اندیشه اقتصادی هاشمی، نوع نگاه او به اقتصاد با محافظه‌ کاران جناح راست سنتی تفاوت اساسی دارد. جناح راست سنتی طالب حاکمیت اقتصادی بازار است؛ درحالی که رفسنجانی به اقتصادی مبتنی بر صنایع مدرن باور دارد. اندیشه‌ای که باعث پدیدار شدن جناح راست مدرن در ساختار سیاسی ایران شد.

از دیدگاه سیاسی، کسانی که دنباله‌ رو هاشمی هستند در ساختار سیاسی ایران جزء اصلاح‌ طلبان محسوب می‌شوند. بخش مهمی از کارگزاران سازندگی تحت رهبری معنوی او قرار دارند. از بعد عمرانی، برنامه‌های سازندگی هاشمی با سیاست‌های اقتصادی محمد رضا پهلوی مشابهت دارد.

وی مطرح کننده ایده شورای فقهی است. عده‏ای اصل فقاهت هاشمی جهت اظهار نظر را محل تامل دانسته و این ایده را به دنبال تزلزل در جایگاه ولی فقیه می دانند.

تألیفات

هاشمی رفسنجانی تعدادی کتاب با عنوان مجموعه خاطرات روزانه دارد. او انگیزه‌اش را از نوشتن خاطرات روزانه علاقه به نویسندگی عنوان کرده‌ است. با این‌ حال بخشی از خاطرات او به دلیل مسائل امنیتی منتشر نمی‌ شود.

بر اساس خاطرات و دیدگاه‌ها، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های او چندین کتاب مستقل نوشته شده‌ است. علاوه بر‏‏این، متن کامل خطبه‌های نماز جمعه، مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها و نطق‌های پیش از دستورش در مجلس، به صورت کتاب‌های جداگانه منتشر شده‌ است. از جمله تألیفات وی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

ارزشها و مکتبها

اسرائیل و فلسطین

امیر کبیر یا قهرمان مبارزه با استعمار

انقلاب یا بعثت جدید

آشنایی با تمدن و فرهنگ اسلامی

دونیا بعثت دؤرونده

جهان در عصر بعثت

آزاد اندیشی اسلامی، روشن فکری دینی

فرهنگ قرآن: کلید راهیابی به موضوعات و مفاهیم قرآن کریم

تفسیر راهنما: روشی نو در ارائه مفاهیم و موضوعات قرآن

هاشمی رفسنجانی، نطقهای پیش از دستور سال ۱۳۶۰

هاشمی رفسنجانی، مصاحبه‌های سال ۱۳۶۰

هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای سال ۱۳۶۰

عدالت اجتماعی «بخش اقتصاد»

برگزیده فرهنگ قرآن در ۴ جلد

دوران مبارزه (وقایع ‌نگاری سالهای پیش از انقلاب)

انقلاب و پیروزی، خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸

انقلاب در بحران، خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۵۹

عبور از بحران، خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۰

پس از بحران، خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۱

آرامش و چالش، کارنامه و خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۲

به سوی سرنوشت، خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۳

امید و دلواپسی، خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۴

اوج دفاع، خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۵

دفاع و سیاست، خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۶

پایان دفاع،آغاز بازسازی، خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۷

بازسازی و سازندگی، خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۸

اعتدال و پیروزی، خاطرات آیت ‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۹

مشروعیت آسمانی

تقویم تاریخ، تحلیل تاریخ

ترجمه کتاب سرگذشت فلسطین نوشته اکرم زعیتر(سفیر کبیر وقت اردن در ایران)

معاد

هاشمی و مبارزات پیش از انقلاب

آیت الله هاشمی رفسنجانی بیش از آنکه به عنوان یک شخصیت علمی شناخته شده باشد، به عنوان یک چهره سیاسی مطرح است و این هم به خاطر فعالیت های فراوان سیاسی ایشان در دوران قبل و بعد از انقلاب است. با مراجعه به اسناد معتبر تاریخی می توان همواره از ایشان در مناسبتهای مختلف سیاسی نام و نشانی پیدا کرد.

حمایت از نهضت امام خمینی (ره):

هاشمی رفسنجانی فعالیت سیاسی خود را از سال ۱۳۴۰ آغاز کرد. او در دوران قبل از انقلاب، بسیار به امام نزدیک بود. هاشمی در دوران پیش از انقلاب و در طول نهضت امام خمینی (ره) به صورت یک عضو فعال و همیشه در صحنه حضور داشته است. نمونه بارز حمایت ایشان از امام خمینی (ره)، حرکتی بود که ایشان به همراه دیگر علما در اعتراض به زندانی شدن امام انجام دادند. اینان که بعداً در ادبیات سیاسی به عنوان «مهاجرین» شناخته شدند، به سمت تهران حرکت کردند و با اجتماع در جلوی شهربانی اعلام داشتند یا امام را بدون قید و شرط آزاد کنند و یا اینکه ما را همانند ایشان به زندان بفرستند.

حضور فعال ایشان در تمامی صحنه ها مایه قوت قلب مردم خصوصا در شهر قم شده بود. به همین سبب شاه و ماموران ساواک به منظور فروکش کردن آتش انقلاب در قم، چاره را در آن دانستند که افراد موثر را دستگیر و روانه زندان کند. از این‌روی ایشان را به همراه آقای ربانی شیرازی، بدون در دست داشتن هیچ‏گونه سند و مدرکی، دستگیر کرده  و به زندان بردند. از دیگر موارد زندان رفتن ایشان می‌توان به دوران پس از ترور منصور در اواخر سال ۱۳۴۳ و همچنین سال ۱۳۴۶ اشاره کرد. در مجموع ایشان مدت ۴ سال و ۵ ماه را در زندان های رژیم پهلوی به سر برد. ایشان همچنین پس از حمله رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه و قبل از ماجرای پانزده خرداد توسط رژیم دستگیر شد و به­عنوان اولین طلبه­ی سرباز به پادگان باغ شاه اعزام شد. همین امر باعث شد تا امام خمینی (ره) بلافاصله پیکی به سربازخانه روانه سازد و طی پیامی به ایشان و دیگر روحانیون، آنان را به استقامت بیشتر در راه نهضت و عمل بر اساس رسالت سنگینی که به­عهده دارند، توصیه کند.

نامه های سر گشاده:

هاشمی همواره در نامه های سرگشاده به دولت‌ مردان وقت، اعتراضات و نظرات خود را در موارد مختلف بیان می کرد و در این راه از همراهی دیگر علما نیز بهره می جست. به عنوان مثال می توان به نامه سرگشاده ایشان به هویدا در خصوص اوضاع بد سیاسی کشور، تفتیش عقاید و بدرفتاری با علماء و همچنین درخواست بازگرداندن امام خمینی (ره) به ایران، اشاره کرد. هاشمی پیش از انقلاب، یکی از مخالفان برنامه‌های نوگرایانه شاه (انقلاب سفید) شناخته می‌شد. با تبعید امام، رفسنجانی در ایران ماند و مخالفت‌هایش با این برنامه‌ها افزایش یافت. این مخالفت‌ها سرانجام به دستگیری و زندانی شدن او منجر شد. درمجموع و از سال ۱۳۳۷ تا سال ۱۳۵۷ هاشمی رفسنجانی ۷ بار و مجموعا ۴ سال و ۵ ماه به جرم فعالیت مخفیانه علیه حکومت پهلوی به زندان افتاد.

همکاری با گروه های ضد رژیم:

ایشان با گروه هایی که وجهه اسلامی داشته و مخالف رژیم بودند نیز همکاری های زیادی داشتند که نمونه بارز آن همکاری با گروه محمد بخارایی بود. رژیم که به این همکاری پی برده بود، کوشش کرد تا مدرک و سندی در این زمینه بدست بیاورد و حتی با شکنجه دادن آقای هاشمی تا سرحد مرگ خواست از ایشان اعترافی بگیرد، ولی موفق نشد.

روحانیت مبارز:

از جمله فعالیت های سیاسی ایشان در دوران پهلوی، حرکت هدفمند در راه نهضت بود. یکی از این حرکت ها که دارای آثار بسیار مثبت بود، تشکیل شبکه ای از روحانیون وفادار به اندیشه های امام بود به نام «روحانیت مبارز». این تشکل که در اواسط سال ۱۳۵۶ تشکیل شد از اعضایی همچون شهید بهشتی، استادمطهری، دکتر مفتح، دکتر باهنر، آیت الله هاشمی رفسنجانی، آیت الله مهدوی کنی، آیت الله خسروشاهی، عبدالمجید ایروانی، حجت الاسلام ناطق نوری، معادی خواه، شجونی، مهدی کروبی، هادی غفاری و… در آن حضور داشتند. برنامه ریزی راهپیمایی ها، سخنرانی در مساجد، تهیه شعارها و در مجموع ساماندهی نهضت در آن زمان عمدتاً توسط تشکل روحانیت مبارز صورت می‌گرفت.

هاشمی و حزب مؤتلفه اسلامی:

از جمله گروه‌هایی که پیوندهای عمیقی با هاشمی داشتند، حزب مؤتلفه اسلامی بود که مسئول ترور حسنعلی منصور شناخته می‌ شد. همین ارتباطات یکی دیگر از دلایل دستگیری‌های او بود. او در زندان فرصت یافت تا با سایر گروه‌های مخالف شاه آشنا شود. هاشمی در آغاز دهه پنجاه، به گروه مارکسیست اسلامی مجاهدین خلق ایران پیوست. ولی خیلی زود آنان را ترک کرد و به فعالیت اقتصادی بساز و بفروشی آپارتمان در تهران روی آورد.

هاشمی در دوران پیروزی انقلاب و پس از آن

فعالیت های سیاسی هاشمی در دوران نهضت باعث شده بود تا امام خمینی (ره) وی را به عنوان یکی از افراد مورد اعتماد خود قرار دهد و از ایشان به عنوان یکی از اعضای شورای انقلاب در کنار بزرگان دیگری همچون شهیدبهشتی، شهیدمطهری، شهید باهنر و رهبر معظم انقلاب استفاده کند.

اگرچه در بعد فردی عمده فعالیت مبارزاتی وی پیش از انقلاب را سخنرانی‌های مختلف و کارهای انتشاراتی تشکیل می‌دادند ولی امام در دوران تبعید، نقش مدیر مالی مبارزات انقلاب و نیز ارتباط با سایر گروه‌های انقلابی را نیز بر عهده وی گذاشته بود. هاشمی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت‌های خود را در عرصه‌ های گوناگون پی‌ گیری کرده‌اند، از جمله:

عضویت در حزب جمهوری اسلامی

سرپرستی وزارت کشور

ریاست مجلس شورای اسلامی

امام جمعه موقت تهران

جانشین فرماندهی کل قوا

نیابت ریاست مجلس خبرگان

ریاست جمهوری

ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی

ریاست شورای عالی امنیت ملی

ریاست مجلس خبرگان

ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام

ترور نافرجام هاشمی

انقلاب اسلامی ایران در راه پیروزی و همچنین بعد از پیروزی، برای تثبیت خود هزینه های فراوان مالی، جانی و انسانی داده است که جنگ تحمیلی، بمب‌گذاری ها، ایجاد نا امنی در نقاط مختلف کشور، تحریم های سیاسی و اقتصادی و… نمونه هایی از آن هستند.

آیت‏ الله هاشمی از جمله افرادی است که مورد نیت شوم دشمنان قرار گرفت و در خانه خود توسط گروهک فرقان ترور شد که البته از این ترور جان سالم به در بردند.
امام خمینی (ره) نیز در پیامی که به همین مناسبت صادر کرده بودند، فرمودند:«هاشمی عزیز: مرحوم مدرس که به دستور رضاخان ترور شد، از بیمارستان پیام داد: به رضاخان بگویید من زنده هستم. مدرس حالا هم زنده است. مردان تاریخ تا آخر زنده هستند، بدخواهان باید بدانند هاشمی زنده است چون نهضت زنده است.»

هاشمی و حزب جمهوری اسلامی

از جمله کارهای مهمی که در بدو پیروزی انقلاب اسلامی توسط آیت‏الله هاشمی رفسنجانی به همراه دیگر نیروهای پیرو امام و اسلام فقاهتی صورت گرفت، ساماندهی سیاسی طرفداران خود و همچنین نشر آراء و افکار سیاسی خود در قالب حزبی بود که به حزب جمهوری اسلامی شهرت یافت.

اینان با توجه به تجربه مشروطه بر این باور بودند که موفقیت روحانیت و نیروهای مذهبی در گرو ساماندهی ایجاد تشکیلاتی قدرتمند است و بدین جهت یک هفته بعد از پیروزی انقلاب در ۲۹ بهمن ۱۳۵۷ موجودیت حزب جمهوری اسلامی را اعلام کردند. این حزب از خود آثار فراوانی به جای گذاشت که نمونه ای از آن را می توان، پیروزی در انتخابات دو دوره اول مجلس شورای اسلامی توسط نمایندگان معرفی شده از سوی حزب، تدوین قانون اساسی و… دانست.

تشتت و اختلاف آراء کم کم به درون این حزب آمد و آنان را به دوگروه به اصطلاح چپ و راست تقسیم کرد و این اختلافات کم کم رو به اوج گرفتن بود. به همین جهت در خرداد ۱۳۶۶ آیت‏الله هاشمی رفسنجانی و حضرت آیت‏الله خامنه ای در نامه ای به امام، با اظهار نگرانی از این که بقای حزب جمهوری اسلامی به تشدید اختلاف ها بینجامد، خواستار موافقت ایشان با توقف فعالیت‏های حزب شدند و امام نیز با این درخواست موافقت کردند.

پس از انحلال حزب و انشقاق آن به دوطیف مهم راست سنتی و چپ سنتی که «جامعه روحانیت مبارز» و «مجمع روحانیون» نماینده های آنان بودند، ایشان در طیف راست سنتی و جامعه روحانیت مبارز تعریف می شد.

کارنامه سیاسی هاشمی پس از انقلاب

هاشمی رفسنجانی را باید بدون شک یکی از رجال بانفوذ سیاسی در سال های پس از پیروزی انقلاب دانست که همواره موجی از مخالفان و موافقان سیاست ها و اقدامات وی در تمامی برهه های انقلاب به تعریف و تمجید یا تنقید و تذنیب رفتارهای وی مشغول بوده اند.

هاشمی در طی این سالها نشان داده است که مدیریت وی برآمده از تفکرات یک شخص و یک سیاستمدار واحد نیست بلکه برآمده و برخواسته از جریانی است که همواره در قالب دستورات و محورهای فردی بروز و ظهور پیدا کرده اما دارای عقبه ای پیچیده و چند لایه است. از همین رو باید دوران زندگی سیاسی هاشمی در سه دهه گذشته را در نگاهی کلی به شش دوره متفاوت و ناهمگون تقسیم کرد:

سالهای ابتدایی پیروزی انقلاب و دوران ریاست هاشمی بر مجلس شورای اسلامی

دوران پس از رحلت حضرت امام و سال های ریاست جمهوری

سالهای حاکمیت اصلاح طلبان بر دولت و مجلس

روزهای پایان دولت خاتمی و گام های هاشمی برای فتح دوباره کرسی ریاست جمهوری

سالهای ریاست جمهوری دکتر احمدی نژاد در کابینه نهم

رقابت های انتخاباتی خرداد ۸۸ تا کنون

هاشمی آمد…

۲۱ اردیبهشت ماه ۹۲ رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در دقایق پایانی ثبت نام از نامزدها با حضور در وزارت کشور برای شرکت در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد.

هاشمی رفسنجانی بعد از ثبت نام طی مصاحبه‏ای کوتاه با بیان اینکه برای خدمت به مردم  پا به صحنه انتخابات گذاشته ام، تاکید کرد: این مردم هستند که حق دارند من را انتخاب کنند یا نه. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین در پاسخ به خبرنگاری برای اعلام برنامه ها و شعار انتخاباتی‏اش هم گفت: فعلا شعار انتخاباتی ام را اعلام نمی کنم. آیت الله هاشمی رفسنجانی لحظاتی بعد بدون شرکت در کنفرانس خبری محل وزارت کشور را ترک کرد.

حمایت ضد انقلاب از کاندیداتوری هاشمی

در حالی که هنوز حتی ۲۴ ساعت از اعلام کاندیداتوری هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری نگذشته بود منابع ضدانقلاب، فتنه و طرف خارجی حمایت صریح از وی را آغاز کردند. این حمایت ها چنان پرحجم و دارای ادبیات متنوع است که می توان حدس زد از قبل آمادگی کاملی برای آن وجود داشته است. یک جمع بندی که صبح ۲۲ اردیبشهت انجام شده و مطالب منابع فتنه، ضد انقلاب و بیگانه را ظرف ۲۴ ساعت پیش از آن در بر می گیرد، نشان دهنده آن است که خط حمایت از هاشمی در این منابع دارای محورهای اصلی زیر بوده است:

نخست اینکه این رسانه ها در یک تلاش دستجمعی سعی کردند حضور هاشمی را به معنای ثبات بازار و کاهش قیمت ها و پیروزی او را به عنوان راه حل قطعی مسائل اقتصادی کشور جلوه بدهند.

از روز ۲۱ اردیبهشت برخی سایت های مرتبط با جریان فتانه که در زمینه صرافی فعال هستند، اعلام قیمت ارز را منوط به روشن شدن تکلیف کاندیداتوری هاشمی کرده بودند و وقتی وی کاندیدا شد بنابر ادعای برخی منابع در بازار ارز، قیمت دلار ۲۵۰ تومان سقوط کرد.

برخی کارشناسان این احتمال را جدی می دانند که کل این فرآیند برنامه ریزی شده باشد و هدف از آن هم این باشد که مردم حس کنند حل مشکلات اقتصادی آنها تنها یک راه دارد و آن گرایش به هاشمی رفسنجانی است.

دومین محور کاری این منابع این بوده است که هاشمی کاندیدایی است که نزدیک ترین روابط را با غرب دارد و قادر خواهد بود که مسئله هسته ای را در زمانی کوتاه حل کند. این محور کاری هم زمان این نکته را هم در بر می گیرد که حل مسئله هسته ای مستقیما منجر به حل مشکلات اقتصادی خواهد شد.

سومین نکته نیز این است که منابع ضدانقلاب، فتنه و بیگانه سعی می کنند اینگونه القا کنند که هاشمی بیشترین انگیزه و توان را برای ایستادن در مقابل رهبری دارد و این بار مهم ترین دستور کار انتخاباتی خود را نیز همین ستیزه جویی با نظام قرار داده است.

از دیدگاه این منابع، مقابله جویی فعال با رهبری حتی از پیروزی در انتخابات هم مهم تر است و این منابع امیدوارند که هاشمی بخش اصلی انرژی انتخاباتی خود را در این راه مصرف کند.

هاشمی رد صلاحیت شد

حضور هاشمی در عرصه انتخابات با خوشحالی زاید الوصف ضد انقلاب همراه شد که تلاش داشتند از وی پلی برای رسیدن به اهداف خود ایجاد کنند ولی هرگز گمان نمی بردند که نتوانند از سد سدید شورای نگهبان عبور کنند.

برآورد کلی ضد انقلاب این بود که شورای نگهبان هرگز نمی تواند هاشمی را رد صلاحیت کند ولی این گونه نشد و فقها و حقوقدانان شورای نگهبان صلاحیت هاشمی را احراز نکرده و هاشمی نیز همچون اسفندیار رحیم مشایی از گردونه رقابت ها حذف شد. با رد صلاحیت هاشمی ابعاد جدیدی از توطئه های ضد انقلاب برای بهره برداری از وی عیان شد.

حمایت غرب از هاشمی در نگاه شریعتمداری

حسین شریعتمداری مدیرمسئول روزنامه کیهان در سرمقاله ای با عنوان «شکایت آیت الله» به نقل از هاشمی رفسنجانی نوشت: «شرایط سنی من به گونه‌ای است که توان لازم برای مسئولیت سنگین ریاست جمهوری و اداره امور اجرایی کشور را ندارم و معتقدم رئیس جمهور شدنم خلاف شرع و به زیان نظام خواهد بود.»

وی ادامه داد: «این دیدگاه و نظر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، چند ماه قبل و در حالی ابراز شده بود که علاوه بر اصرار اصحاب وطن‌فروش فتنه ۸۸، برخی از مقامات و مراکز آمریکایی و اروپایی نیز ایشان را برای نامزد شدن در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم تشویق و ترغیب می‌کردند. همان روزها- ۱۵ مهرماه ۱۳۹۱ یعنی ۷ ماه قبل- مرکز استراتژیک «شورای امنیت ملی ایالات متحده آمریکا- U.S. NATIONAL SECURITY COUNCIL- طی گزارشی درباره انتخابات ریاست جمهوری ایران از ابراز تمایل آمریکا به نامزدی آقای هاشمی خبر داده و آورده بود: «از نگاه غرب آقای رفسنجانی به‌عنوان یک شخصیت میانه‌رو بهترین گزینه برای ریاست جمهوری آینده ایران است.»

در این گزارش آمده بود: «اگرچه رسانه‌ها و تحلیل‌گران آمریکایی و اروپایی تاکنون در چند نوبت پایان عمر سیاسی آقای اکبر رفسنجانی را اعلام کرده‌اند که ناکامی وی در بازگشت به مقام ریاست جمهوری در انتخابات ژوئن ۲۰۰۵- خرداد ۸۴- خروج از امامت جمعه تهران و برکناری از ریاست مجلس خبرگان از جمله این موارد بوده است ولی حضور پررنگ وی در اجلاس سران عدم تعهد در کنار رهبر ایران و خوشامدگویی وی به مقامات عالی‌رتبه میهمان و جایگاه تعیین شده برای او در کنار «بان کی‌مون»، میهمان ویژه اجلاس را باید یک رنسانس برای این بازمانده سیاسی بزرگ ایران تلقی کرد که نشان می‌دهد این شخصیت هفتاد و چندساله با رویکردی میانه‌رو نسبت به غرب این امکان را دارد که یک بار دیگر در کانون قدرت ایران ایفای نقش کند (به‌ تاکید این اندیشکده آمریکایی روی قید «یک بار دیگر» یعنی آخرین فرصت برای بهره‌گیری از آقای هاشمی توجه کنید).»

هاشمی بعد از رد صلاحیت

آیت الله هاشمی بعد از عدم احراز صلاحیت خود از سوی شورای نگهبان و در دیدار با اعضای ستاد انتخاباتی خود گفت: «با توجه به شرایط موجود کشور، دولت آینده میراث دار سوء مدیریت‌های سالهای اخیر و تحریم های ظالمانه، مشکلات و معضلات بسیاری در همه عرصه‌ها بویژه اقتصادی و سیاسی خواهد بود و هرکس بتواند شانه خود را زیر بار سنگین مسئولیت‌ها و حل مشکلات داده و رسالت آنرا قبول کند باید قدردان بود و به وی کمک کرد.»

وی تاکید کرد: «جامعه امروز، نیاز به وحدت و آرامش برای عبور از شرایط دشوار کنونی را دارد و باید ضمن پرهیز از ناامیدی با روحیه امید و آرامش و اتخاذ تصمیمات جهادی، عقلایی برای حل تدریجی مشکلات کشور چاره‌اندیشی کرد. تلاش کنیم تا حماسه سیاسی مدنظر رهبری ایجاد شود تا بتواند مقدمه‌ای برای حماسه اقتصادی در کشور باشد.»

آیا هاشمی موافق حمله به سوریه بود؟

با شدت گرفتن بحران در سوریه در اثر یک حمله شیمایی (۲۱ اوت ۲۰۱۳ – ۳ مرداد ۱۳۹۲) آمریکا دولت سوریه را متهم به انجام این حمله کرد. این ادعا با واکنش های زیادی رو به رو شد.

در این میان  نعیمه اشراقی (خواهر زن رضا خاتمی) در تاریخ ۱۳۹۲/۶/۷ در صفحه فیس‌بوک خود خبر داد که هاشمی در دیدار با جمعی از مردم اصفهان  گفته است: «دولتی که ملت خود را بمباران شیمیایی کند، عواقب سخت آن را خواهد دید». هر چند رضا سلیمانی مدیرکل روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نظام ادعای نعیمه اشراقی را تکذیب کرد؛ اما تنها چند روز بعد از آن، اظهار نظرهای متناقض دیگری از هاشمی در مراسم بزرگداشت آیت الله صالحی مازندرانی در سوادکوه منتشر شد که مواضع قبلی او را تأیید می کرد. اینبار  انتشار فایل صوتی و فیلم سخنرانی هاشمی در برخی از پایگاه های خبری، راه انکار را دشوار کرد.

در این راستا هاشمی رفسنجانی در تاریخ ۱۳۹۲/۶/۱۶ در دیدار با اعضای کمیته فرزندان شاهد و ایثار گران، با تکذیب سخنان منتسب به خود در مورد سوریه حمله خارجی به سوریه را محکوم کرد.

نقش هاشمی در برکناری دانشجو

فرهاد دانشجو در جلسه فوق‌العاده هیئت‌امنای دانشگاه آزاد که در تاریخ  ۱۳۹۲/۶/۲۷ به ریاست هاشمی رفسنجانی در مجمع تشخیص مصلحت نظام و با حضور سید حسن خمینی، توفیقی، قاضی‌زاده، حجت الاسلام محمدیان، فریدون عزیزی، یزدی صمدی و میرزاده  برگزار شد از ریاست دانشگاه آزاد برکنار شد. در همین زمان خبری منتشر شد مبنی بر اینکه یک هفته قبل از برکناری «فرهاد دانشجو» توسط هیئت امنای دانشگاه آزاد، هاشمی رفسنجانی در جلسه‌ای از او خواسته است از ریاست دانشگاه استعفا دهد اما دانشجو درخواست هاشمی را نپذیرفته است.

در همین راستا سایت خبری مشرق نقل کرد که هاشمی رفسنجانی در پاسخ به پیشنهاد یکی از اعضای هیأت امنای دانشگاه آزاد مبنی بر به تأخیر انداختن عزل فرهاد دانشجو گفته است: «زمانی شما در اکثریت بودید و دور شما بود و زورتان رسید و این انتصاب را انجام دادید و الان هم دور ماست و ما اکثریت هستیم و می‏خواهیم با توجه به شرایط جدید رئیس جدید انتخاب نماییم.»

آیت‌ الله هاشمی‌ رفسنجانی درگذشت

آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از عمری مجاهدت و تلاش در مسیر آرمان‌های انقلاب عصر امروز یکشنبه ۱۹ دی ماه در یکی از بیمارستان‌های تهران دار فانی را وداع گفت.

وی که ساعاتی قبل به دلیل عارضه قلبی در یکی از بیمارستان‌های تهران بستری شده بود علیرغم تلاش پزشکان در سن ۸۲ سالگی دار فانی را وداع گفت.

بر پایه این خبر محمد حاجی آقاجانی معاون درمان وزیر بهداشت در خصوص اقدامات پزشکی انجام شده برای آیت الله هاشمی رفسنجانی گفت: ایشان در ساعت ۱۸ امروز به طور ناگهانی دچار ایست کامل قلبی شدند.

وی افزود: ایشان بلافاصله به یکی از بیمارستان‌های تهران منتقل شده و در اورژانس با حضور یک تیم کامل پزشکی و مجرب عملیات احیا آغاز شد.

حاجی آقاجانی گفت: متاسفانه در ساعت ۱۹٫۳۰ تلاش پزشکان بی‌نتیجه ماند و روح ایشان به ملکوت اعلی پیوست.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی مسئولیت‌های مهمی همچون عضویت در شورای انقلاب اسلامی، ریاست مجلس شورای اسلامی، ریاست مجلس خبرگان، ریاست جمهوری و ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را برعهده داشت.

مدیرکل روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز درباره زمان و نحوه برگزاری مراسم تشییع و خاکسپاری رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز گفت: هنوز در این خصوص تصمیم گیری نشده است و اطلاعات لازم در این خصوص متعاقباً اعلام شود.

عکس علی اکبر هاشمی رفسنجانی

بیوگرافی و عکس اکبر هاشمی رفسنجانی سیاستمدار ایرانی